نظامي از شاعران سده ششم(614-530) و عصر سلجوقي است كه خمسه او از پر آوازه ترين منظومه هاي زبان فارسي است. نظامي توانست شعر تمثيلي را در زبان فارسي به حد اعلاي تكامل برساند. او در انتخاب الفاظ و كلمات مناسب، ايجاد تركيبات خاص تازه، ابداع و اختراع معاني و مظامين نو و دلپسند در هر مورد، تصوير جزئيات و نيروي تخيل و دقت در وصف، ايجاد مناظر رائع و ريزه كاري در توصيف طبيعت و اشخاص و احوال و بكار بردن تشبيهات و اسعتارات مطبوع و نو، در شمار كساني است كه بعد از خود نظيري نيافته است.

جا دارد ما ایرانیان بسی به او افتخار کنیم و بر خود ببالیم که چنین فرزانگانی داشته ایم و خواهیم داشت.نظامی وقتی در عرصۀ توحید شروع به گفتن شعر میکند چنان با مهارت برهانهای خداشناسی و شناخت جهان آفرینش را مطرح میکند که انسان را به حیرت و شگفتی می اندازد. نظامی شاعر همۀ دورانها و همۀ انسانهاست و موضوع شعر او انسان و عاشقانه زیستن انسان است.

جهت مطالعۀ  اشعار نظامی دربارۀ توحید و خداشناسی بر روی آدرسهای ذیل کلیک کنید:

http://www.hafezasrar.blogfa.com/post-350.aspx

http://www.hafezasrar.blogfa.com/post-349.aspx

نظامی در حین داستانهای عاشقانۀ خود در خسرو و شیرین و لیلی و مجنون نیز پیوسته از خداشناسی و شناخت صحبت میکند و نیز به چند و اندرز می پردازد.

ما در این مجموعه اشعاری از این شاعر گرانقدر را با عنوان ساقی نامه که همگی از کتابهای اسکندر نامه و هفت پیکر نظامی میباشند انخاب نموده ایم و توصیه میشود که برای بهره بردن بیشتر به موضوعات مرتبط که در آدرس ذیل آمده است مراجعه شود:

موضوعات مرتبط      گلچین خمسۀ نظامی                  گلچین ساقی نامه نظامی

و نیز برای دریافت کلیات پنج گنج نظامی به سایت گنجور که آدرس آن هم در ذیل آمده است مراجعه شود.

http://ganjoor.net/   (آثار سخنسرایان پارسی‌گو)

بخش ۴۹ - جنگ اول اسکندر با روسیان

بیا ساقی آن زیبق تافته

به شنگرف کاری عمل یافته

بده تا در ایوان بارش برم

چو شنگرف سوده به کارش برم

ببار ای جهاندیده دهقان پیر

سخنهای پروردهٔ دلپذیر

که چون خسرو از چین درآمد به روس

کجا بردش این سبز خنگ شموس

دگر باره چرخش چه بازی نمود

جهانش چه نیرنگ سازی نمود

گزارندهٔ صراف گوهر فروش

سخن را به گوهر برآمود گوش

که رومی چو آشفتن روس دید

جهان را چو پر کنده طاوس دید

بخش ۵۰ - جنگ دوم اسکندر با روسیان

دگر روز کاین ساقی صبح خیز

زمی کرد بر خاک یاقوت ریز

دو لشگر چو دریای آتش دمان

گشادند باز از کمینها کمان

دگر باره در کارزار آمدند

به شیر افکنی در شکار آمدند

درای جگر تاب و فریاد زنگ

ز سر مغز می‌برد و از روی رنگ

همان کوس روئین و گرگینه چرم

نه دل بلکه پولاد را کرد نرم

زمین را ز شورش بر افتاد بیخ

فکند آسمان نعل و خورشید میخ

بخش ۵۶ - پیروزی یافتن اسکندر بر روسیان

بیا ساقی آن رنگ داده عبیر

که رنگش ز خون داد دهقان پیر

بده تا مگر درآید به چنگ

دهد رنگ و آبش مرا آب و رنگ

سپاه سحر چون علم برکشید

جهان حرف شب را قلم درکشید

دماغ زمین از تف آفتاب

به سرسام سودا درآمد ز خواب

برآورد مرغ سحرگه غریو

چو سرسامی از نور و صرعی ز دیو

شه از خواب سربرزد آشوبناک

دل پاک را کرد از اندیشه پاک

به طاعتگه آمد نیایش نمود

زبان را به شکر آزمایش نمود

بخش ۵۷ - رهائی یافتن نوشابه

بیا ساقی آن جام گوهر فشان

به ترکیب من گوهری در نشان

مگر جان خشگم بدوتر شود

که زنگار گوهر به گوهر شود

چو فارغ شد اسکندر فیلقوس

ز یغمای برطاس و تاراج روس

بخش ۵۹ - افسانه آب حیوان

بیا ساقی آن جام رخشنده می

به کف گیر بر نغمهٔ نای و نی

میی کو به فتوی میخوارگان

کند چاره کار بیچارگان